广州文明有序筑生态之城 崇德向善建幸福家园
Diskó er tónlistarstefna sem var ríkjandi á miejum áttunda áratug. Tilkoma diskó hafei gífurleg áhrif á rafr?na danstónist sem gerei tae ae verkum ae diskó var aeskilie pop og rokki og vare ae eigin tónlistartegund. Diskó var samt sem áeur oft litie hornauga í byrjun og tá aeallega af rokkaedáendum en hugsanlega vegna tess ae teir hafi vitae ae ny stefna v?ri á hraeri uppleie. Eftir diskóie hafa rokktónlist og danstónlist alltaf verie aeskilin. Tónlistin er undir miklum áhrifum frá f?nki og sálartónlist en einnig djassi, rokki og fleiri tegundum tónlistar. Diskó kemur út frá ymsum menningarkimum og aeallega samkynhneigeum og bl?kkum?nnum og var hugmyndin ae geta farie og dansae til ae gleyma amstri dagsins á litríku dansgólfinu mee dúndandri tónlist og litadyre.
Upphaf
[breyta | breyta frumkóea]Síeari hluta sj?unda áratugsins má tengja sem upphaf diskósins tar sem tónlistarmenn fóru ae blanda saman alls konar hljóef?rum og gera nyja tegund tónlistar. árie 1969 gaf Jerry Butler út lagie ?Only the strong survive“ sem m?tti kalla fyrsta diskólagie. Tetta má tengja sem upphaf diskó, en tessi nyja tónlist var ekki komin mee nafn enntá. Fjórum árum seinna eea 1973, eftir ae m?rg l?g í tessum stíl h?feu verie samin, skrifaei Vince Aletti grein tar sem hann gaf tessum tónlistarstíl nafnie ?Diskó“. Diskó dregur nafn sitt af diskótekunum tar sem voru einungis spilaeir diskar tar sem l?ng l?g voru spilue alla nóttina.
Diskóie byrjaei upprunalega í téttbylum víea í Bandaríkjunum, og heillaei tví ae sér ymsa menningarkima í einu, svo sem bl?kkumenn, Latino og samkynhneigea sérstaklega. En diskóie hafi h?gt og rólega verie ae myndast í nokkur ár tar á undan. Og vegna tess hve hratt tae skaut sér á vins?ldarlistann og st?kkaei á svona miklum hraea, vare diskóie fljótlega oreie gott efni í bíómyndir og vegna gl?sileika tess lífgaei diskóie upp danssalina. Diskó var oreie nokkue vins?lt í kringum 1975 svo nokkrir hvítir listamenn byrjueu ae prófa tennan nyja stíl en virtist tó ekki verea eins vins?lt innan tess menningarkima. Tangae til ae Saturday Night Fever leyfei tónlistarm?nnum ae láta ljós sitt skína um helgar. Uppúr tví spruttu skemmtistaeir og vídeóleigur, og tónlistarmenn sem h?feu greitt félagsgj?ld tóku forskot í tessum nyja stíl.
Velgengni
[breyta | breyta frumkóea]á áttunda og níunda áratuginum vare diskó ae aeal tísku tess tímabils. Hópar eins og Jackson Five, ABBA og Bee Gees eru hljómsveitir sem eru enntá fr?gar fyrir tónlistina sína sem var vie líei á diskótímabilinu. Tónlist teirra var verulega vins?l á teim tíma og hafa hljómsveitirnar náe ae halda vins?ldum sínum og oft hafa nyjir tónlistarmenn tekie upp l?g teirra og breytt og laeae ae tónlistarstefnum nyrra tíma og tar af leieandi náe ae halda minningu teirra og vins?ldum. í byrjun diskó voru aeeins fáar hljómsveitir sem komu fram, en mee velgengni teirra spruttu upp nyjar og nyjar hljómsveitir. Snemma fór diskó ae verea meginstraumur tónlistarinnar og allskonar hljómsveitir fóru ae spila diskó. ABBA var hljómsveit sem spilaei diskótónlist og gerei fr?ga um ekki einungis í Bandaríkjunum heldur einnig í Evrópu og Asíu. L?g teirra voru svo vins?l ae allstaear í heiminum ureu gere fleiri diskól?g.
Boney M, hljómsveit samansett af fjórum indverskum s?ngv?rum var annar hópur sem braut vegginn sem hindraei húelit, trúarbr?ge og stétt og gereu m?rg góe diskól?g sem áttu eftir ae komast á topplistann. Lagie teirra ?J‘attendrai“ skaust strax á toppinn, einnig í Japan, mie og sueur Asíu og Kanada.
Skemmtistaeirnir sem diskótónlistin var spilue voru tví valdandi ae diskól?g yreu vins?l og eftir nokkurn tíma fór tae ae hjálpa til ae ákvarea hvernig l?gin voru gere. L?g ureu lengri og tae hjálpaei pl?tusnúeunum ae uppfylla tarfir teirra. Diskól?gin ureu svo vins?l ae stór hluti teirra var gefin út í atvinnuskyni, svo sem auglysingum í bíómyndum. M?rg pop l?g voru síean gefin út í ?diskó útgáfu“.
Diskó tryggei ae lokum almennt samtykki í gegnum velgengni Saturday Night Fever sem var gefin út árie 1977. í myndinni eru spilue m?rg diskól?g mee Bee Gees og fleirum og vare tae mest selda breieskífan. á tessum tímapunkti hafei diskóie haldist utan pop tónlistarinnar og vins?ldar tess, vegna tess ae í fyrsta lagi voru fáir alv?ru diskó tónlistarmenn utan smáborganna, í ?eru lagi voru m?rg l?gin b?nnue í m?rgum pop útvarpsst?evum og í trieja lagi vantaei stórar stj?rnur innan diskó fyrri aedáendur sína.
Mee diskóbylgjunni komu aerir listamenn til s?gunnar og jafnvel nyar bylgjur í kj?lfarie. Blondie er d?mi um eitthvae alveg nytt. Blondie notaest vie margar tegundir tónlistar og tar á meeal diskó. útvarpst?evar fóru eftir tae ae spila mun meira af diskól?gum og tóku jafnvel diskó alla leie. útgáfufyrirt?ki fóru jafnvel ae keppast um ae ráea tónlistarmenn sem spilueu diskó.
Stíll
[breyta | breyta frumkóea]Tessi tónlistarstíll er samansettur af m?rgun hljóef?rum blandae saman og s?ngurinn er annaehvort í áttundapartsnótum eea sextándapartsnótum. Nokkue var um ae rafmagnshljóef?ri v?ru notue í bakrunninn. Tessi mynd af tónlist hefur mikie um rafmagnaean bassatakt og gítarinn er sjaldan notaeur sem aeal hljóef?ri til ae leiea út lagie.
Hugmyndin var ae fólk g?ti dansae vie tónlistina og sleppt sér algj?rlega. Pl?tusnúeurinn notaei tvo pl?tuspilara, míkrófón og s?ngkerfi sem var búnaeur sem kom frá bl?kkum?nnum. Hvítir pl?tusnúear notueu svipaea aefere fyrir eldra fólk í kjallurum og g?tumiest?eum.
Diskótek hjálpueu til ae gera dans vins?lari og jafnvel ríka fólkie fannst gaman ae blandast í hópinn á aeal diskóst?eunum í New York. Aukin lengd diskólaga, áhrifarík tónlist og áhersla á hljóef?raleikinn frekar en s?nginn og persónulega texta, hneigei til sterkra evrópskra áhrifa og kallaeist tessi stíll ?euro disco“ eea evrópskt diskó. Evrópsk tónskáld voru lykilhlutverk í ae frelsa diskó frá tilhneigingu til ae festast í fortíeinni mee tví ae tróa form sem voru meira vie h?fi. Frekar en ae lengja pop l?g mee brellum, stúdíó snillingum sem tróueu l?ng, skipul?ge verk reiknue til ae fylla út heila pl?tu hlie, mee tónlist sem fjaraei út og rann í einn takt en melódían breytileg. Lagie ?Love to love you baby“ mee Donna Summer er einkennandi fyrir tessa evrópsku aefere, tar er foreast tetta hefebundna og notast vie fj?lbreytilegan takt. ABBA notaeist vie evrópska diskóie og náeu tau mestri velgengninni í tessum stíl. L?g sem falla sérstaklega undir tennan stíl eru smellirnir ?Waterloo“, ?Dancing Queen“ og ?Take a Chance on Me“.
Menning
[breyta | breyta frumkóea]Tessi nyja og ?eruvísi tónlist mee fj?lbreytt hljóef?ri og takt fann sér leie inn í hj?rtu fólks. Fljótlega ureu diskótek tar sem fólk hittist til ae gleyma dagsins amstri. Tar var diskótónlistin spilue hást?fum, dansgólfin upplyst í allskyns litadyre mee diskóljósunum. úr tví fór fólk ae kl?ea sig í f?t í stíl vie diskóie. Diskóie hefur alltaf haft sína eigin menningu út á fyrir sig. Tónlistin var svo há ae hún fékk hjartae til ae slá hraear og ljósin skiptu um lit, mee tessu fór fólk á diskótek til ae b?gja nieur leieinlegar tilfinningar og skipta alveg um skap í litadyreinni og dansv?nni tónlistinni. F?tin voru tr?ng og litrík til ae syna líkamann og voru bolir mee víeu hálsmáli og buxurnar útvíear. Mee diskói jukust aerar hefeir og fj?lbreyttari tíska. Eitt af tví sem diskó gerei afar vins?lt var dóp. Kókaín og ?Quaalude“ voru vins?lasta dópie. Mee áhrifunum frá kókaíni hjálpaei fólkinu ae njóta háv?rra tónlistar en mee áhrifum Quaalude var aueveldara ae njóta litadyrearinnar sem fylgdi ljósunum. áhrifin frá Quaalude létu fólki líea vel og frjálst sem hjálpaei teim ae sleppa úr klaufunum í takt vie kraftmikla tónlistina. Fólkie naut diskótekanna tar sem tau gátu hlustae á háv?ra og góea tónlist, dansae í takt, tekie inn fíkniefni og haft gaman. Diskóstaeir ureu vins?lir og jafnvel ueru sumir ae áhugavereum fereamannast?eum. Manhattan Studio 54 var d?mi um tannig stae sem fólk lét ekki fram hjá sér fara. Diskótek lofueu veruleikaflótta og mee tónlist og ljósum samie til ae koma til gees vie líea dansaranna. Tannig voru pl?tusnúearnir mikilv?gur partur af diskótekunum, tví hann turfti ae geta spilae í takt vie tae sem almenningur vildi fá ae heyra. Tví var stundum sagt ae sá sem spilaei l?gin v?ri mikilv?gari heldur en l?gin sjálf.
Endalok
[breyta | breyta frumkóea]Velgengnin og áhrifaríka tískan sem diskó sá um, reiddi rokkarana til reiei. á meean sumir hreinlega henntu ?llum diskópl?tum, tóku sumir rótt?kari mótm?li sem skilueu miklu meiri árangri í nieurrifi diskó. Rokkarar héldu vieburei eins og ?diskókollv?rpun“ til ae mótm?la diskóinu. Margir hópar komu sér saman til ae syna fram á andst?eu diskósins. Eftir ae hafa verie í stutta stund sem aeal pop tegundin á árunum 1978-1979, fór diskóie ae missa einstaka dans og tónlistar eiginleika sína. í framhaldi fór ae birtast límmiear og graffití á veggjum b?jarins sem á stóe ?diskó s?kkar“. Diskól?gum var ytt til hliear og andst?eingar diskó mótm?ltu og st?fueu ae ófriei. Rokkie mótm?lti og gagnryndi diskóie og náei ae yfirbuga tae á endanum. Trátt fyrir ae diskó v?ri úrellt héldu nokkurs konar diskótek áfram mee nyrri tónlist og var diskóie oft í bakrunninum.
Diskó var tví endurlífgae inn í ymsar tegundir danstónlistar svo sem hústónlist, raftónlist, techno og svokallaear DOR tónlist og ymsir tónlistarmenn eins og Madonna, Kate Ryan og Suzanne Palmer spilueu tónlist undir áhrifum diskó. Donna Summer var svo nánast sú eina sem hélt áfram ae gefa út diskó eins og árin áeur.
Heimildir
[breyta | breyta frumkóea]- Fyrirmynd greinarinnar var ?Disco“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 12. mars 2012.
- ?Disco“.
- ?The Ultimate Guide to Disco“.
- ?The Disco History page“.
- ?History of Disco“.
- ?History of disco dance“.
- ?Disco“.
- ?Disco“.
- ?Disco double take“.